Alles moet anders in de zorg. Een roep die al jaren luid klinkt. Innovaties op het gebied van kunstmatige intelligentie, domotica, robotica en ‘anders denken’ worden gezien als de heilige graal om problemen op te lossen. De realiteit is echter dat veel zorgorganisaties nú al in het nauw zitten. Vanuit onze professie zien we dagelijks hoe organisaties worstelen om het hoofd boven water te houden. Wij geloven dat het niet alleen gaat om grote oplossingen in de toekomst, maar juist om praktische en directe verbeteringen. Zo wordt vandaag de ademruimte gecreëerd om de blik vooruit te kunnen hebben. Het kan, écht! Innovatie: visie versus realiteit
Zomaar wat krantenkoppen van de afgelopen maand:
‘Om de zorg aantrekkelijk te maken, moet die meer openstaan voor innovatie’
‘Innovatie maakt zorg goedkoper’
‘Gaat AI de administratieve lasten in de zorg echt verminderen?’
Natuurlijk, innovatie is essentieel voor de toekomst van de zorg, dat staat buiten kijf. Maar de druk op innovatie als dé oplossing veroorzaakt vaak een verstikkende focus op de lange termijn, waarbij het heden vergeten wordt. Innovatie lijkt dan een prettige, maar vooral abstracte oplossing. In de praktijk betekent het vooral extra werkgroepen en een groter administratief takenpakket. Op korte termijn helpt dit simpelweg niet voor mensen die nu al dagelijks worstelen met een hoge werkdruk.
De focus op innovatie creëert daarnaast een spanningsveld tussen visie en uitvoering. Een veelgehoorde kritiek is dat innovaties in de praktijk niet werken zoals bedoeld. Zelfs een minimaal foutpercentage kan al voor grote problemen zorgen. Neem het voorbeeld van een AI-transcriptietool die in Amerikaanse ziekenhuizen wordt gebruikt. Onderzoekers constateerden dat de tool in 1 procent van de gevallen hallucineert en zaken verzint die nooit zijn gezegd. Innovaties die in de kinderschoenen staan, kunnen dus voor een hoop issues zorgen. Dat levert frustraties op, vereist juist een hogere inzet en kan soms zelfs ronduit schadelijk zijn.
Daarnaast brengt technologische innovatie vaak hoge kosten met zich mee die in veel gevallen niet realistisch blijken voor de meeste zorgorganisaties. De licentiekosten voor AI-tools kunnen oplopen tot duizenden euro’s per behandelaar, waardoor het op grote schaal inzetten daarvan onbetaalbaar wordt. Dus ja, je wint tijd door het gebruik van zulke technologie, maar het betaalt zich niet altijd terug.
Ook Hannah van Kolfschooten, docent-onderzoeker Gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, vindt dat de focus op economische voordelen van AI te vroeg komt. Ze doet onderzoek naar regulering van AI in de zorg. In een opinie-artikel in Zorgvisie zegt ze: “ Voordat we kunnen praten over kostenbesparingen, moeten we eerst zekerstellen dat AI veilig wordt ingezet. Zonder duidelijke richtlijnen en protocollen dreigen onbetrouwbare AI-systemen meer problemen te veroorzaken dan op te lossen. De beroepsgroep is nu aan zet: eerst reguleren, dan pas rekenen.”
Een andere vorm van innovatie binnen de zorg, buiten de inzet van kunstmatige intelligentie, apps of robots om, is de manier van (anders) organiseren en samenwerken. Bijvoorbeeld door mantelzorgers en vrijwilligers beter te integreren in de zorgprocessen. Maar dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan: mantelzorgers en vrijwilligers laten zich niet zomaar als personeel managen. Het idee is aantrekkelijk, maar het vraagt om een gedegen aanpak en duidelijk beleid om het effectief te laten werken.
Schurende gesprekken als weg vooruit
Recent had Sjaak Wijma, voormalig voorzitter van het Zorginstituut, het in de Volkskrant over de noodzaak van ‘schurende gesprekken’ in de zorg. Hij waarschuwde dat zonder kritische, open discussies de sector ‘op een muur afrijdt’. Wij onderschrijven dit volledig. Als Accezz zijn wij gespecialiseerd in het aangaan van deze schurende gesprekken om de ware uitdagingen van zorgorganisaties te doorgronden. Want soms lijkt het alsof zorgorganisaties onvermijdelijk op die muur afkoersen, maar er zijn altijd alternatieve routes. Door open en eerlijk het gesprek aan te gaan en een organisatie grondig te analyseren, ontstaan er mogelijkheden om te verbeteren zonder afhankelijk te zijn van vergezichten die pas over jaren effect hebben.
Het doel is om zorgteams en -organisaties op korte termijn te helpen de druk te verlichten. De oplossingen liggen vaak dichterbij dan men denkt, in de vorm van heldere afspraken, duidelijke processen en slimmere roosters. Ons werk draait dan vooral ook niet om de schuldvraag. Wij zien dagelijks wat voor goed en mooi werk zorgprofessionals verrichten. Zij leveren dagelijks een fantastische bijdrage aan de zorg, vaak onder zeer moeilijke omstandigheden. Wat wij willen, is deze mensen helpen met tools en processen die hen de ruimte geven om hun werk slimmer, efficiënter en daarmee beter én leuker uit te voeren.
Innovatie en realistische verbeteringen hand in hand
Zorginnovaties zijn en blijven een belangrijk element in het streven naar een duurzame toekomst. Maar zolang het water aan de lippen staat, is het essentieel om ook naar praktische oplossingen voor de korte termijn te kijken. Innovatie moet de zorg op lange termijn verbeteren, maar onze ervaring leert dat het werk van Accezz juist op korte termijn het verschil maakt. Processen optimaliseren en tijdig ingrijpen in de werkstructuren kan de werkdruk verlagen en zorgprofessionals weer controle geven over hun werkdag. Dit verbetert het werkklimaat en zorgt ervoor dat je als organisatie aantrekkelijk blijft om voor te werken. Tegelijk ontstaat er de ruimte om in de toekomst daadwerkelijk te profiteren van innovatie, zonder overspoeld te raken door de druk van nu.
Welke innovatie je nú moet implementeren?
In ons volgende artikel delen we de ‘innovatie’ die volgens ons de grootste impact heeft op de korte termijn. Volg ons op LinkedIn of meld je aan voor de Accezz Nieuwsbrief om als eerste op de hoogte te blijven van hoe we de zorg kunnen verbeteren, vandaag en in de toekomst.
