In de GGZ staat men voor flinke uitdagingen. De productiviteit, declarabiliteit en rentabiliteit blijven in veel gevallen achter. Adriaan van der Sluijs en Danny Suttorp van Accezz schijnen hun licht op de complexiteit van uitdagingen en de weerbarstige praktijk. Maar ze delen ook de oplossingen die voorhanden zijn. “Aan de hand van reële, onderbouwde normen kun je intern het gesprek voeren met elkaar en mooie verbeteringen realiseren.”
Complexe uitdagingen in de GGZ
De GGZ kent veel op elkaar inhakende veranderuitdagingen, weet Adriaan. Vanuit zijn rol kijkt hij achter de schermen bij diverse GGZ-organisaties en ziet hij de complexiteit. Hij stipt enkele belangrijke uitdagingen aan: “Er is een arbeidsmarktprobleem, waardoor het lastig is om mensen te vinden. Tegelijkertijd wordt de specialistische GGZ steeds meer gesplitst van de reguliere GGZ. Dat construct uit elkaar trekken brengt de nodige issues met zich mee.” Adriaan ziet ook een groot maatschappelijk thema: “Er is een blijvend groeiende vraag naar geestelijke gezondheidszorg.” En daarnaast weet hij dat recent de financieringsmethodiek is aangepast. “Wat voor organisaties intern om een (systeem)verandering vraagt.”
Het goede én de uitdaging van het zorgprestatiemodel
De introductie van het zorgprestatiemodel (ZPM) in de GGZ zien Danny en Adriaan als een verbetering. “Maar tegelijkertijd komt er wel weer een verandering bij”, stipt Adriaan meteen aan. Toch juicht Danny deze verandering toe: “Ik weet nog goed dat je op een bepaald moment wel met zoveel DBC’s te maken had … Dat was compleet onwerkbaar en zorgde voor een onmetelijk grote administratieve last. Daarom vind ik het goed dat het ZPM ontwikkeld is.” Adriaan daarop: “Het ZPM is een verbetering, omdat het de administratieve last verlaagt en een behandelaar minder vinkjes hoeft te zetten. Tegelijkertijd zorgt de invoering ervoor dat er minder houvast is voor GGZ-organisaties. Doordat je minder registreert, weet je minder goed wat er gebeurt en hoe productief een medewerker of team daadwerkelijk is. Door een gebrek aan sturingsinformatie is het lastiger om als management in control te zijn.”
Procesoptimalisatie in de GGZ
GGZ-behandelaren willen hun cliënten of patiënten beter maken. Dat doen ze planmatig. “Maar gebeurt het ook doelmatig?”, legt Adriaan een vraag voor. “Dat blijft een spanningsveld: enerzijds wil je als organisatie in control zijn en zien hoe doelmatig je bent in je behandelingen. Anderzijds wil je cliënten en patiënten zo goed mogelijk behandelen. Vanuit een inhoudelijke afweging kan er best eens de behoefte zijn aan extra behandelingen. Daartegenover staat de beschikbare financiering vanuit de zorgverzekeraar. Beide belangen moeten gemanaged worden.” Het bij elkaar brengen van de twee werelden die bedrijfsvoering en zorg vormen, is geen sinecure, weet Adriaan. “Dit is een van de essentiële uitdagingen binnen de GGZ en breder binnen de zorg. Vanuit Accezz organiseren wij dat gesprek, zonder op de stoel van de behandelaar te gaan zitten.”
Gewogen, reële normen als vertrekpunt
Het gesprek inhoudelijk voeren, kan door het gezamenlijk stellen van heldere normen. Adriaan: “In ons werk voor GGZ-instellingen is het vaststellen van onderbouwde normen steeds weer het centrale thema. Om daartoe te komen, moeten vragen worden beantwoord als: hoeveel tijd hebben we voor het werk dat we moeten doen? Wanneer is het goed wat we doen? En wat mogen we verwachten van elkaar in termen van productiviteit en declarabiliteit? De antwoorden op die vragen vinden wij samen met de behandelaren en de andere functionarissen binnen een GGZ-organisatie. Zo komen we tot gewogen, reële normen. Op basis daarvan voorkom je bijvoorbeeld dat je aan de ene kant een wachtlijst hebt, maar dat aan de andere kant de productiviteit laag is. Aan de hand van die normen kun je interventies en acties formuleren met elkaar. De praktijk leert dat daar mooie verbeteringen uit voortkomen, zonder dat de kwaliteit van zorg of de werkdruk daaronder te lijden heeft.”
‘Er komen een hoop, op elkaar inhakende uitdagingen tegelijk af op GGZ-organisaties en -professionals’
Weerbarstige praktijk
“Bij Accezz doen wij ons werk met opgestroopte mouwen en lopen we dus letterlijk tegen dezelfde praktische problemen aan als de medewerkers binnen de GGZ”, vertelt Adriaan. Hij herkent dan ook de weerbarstigheid van de praktijk. “Waar we binnen andere zorgomgevingen vaak uit kunnen gaan van een mate van rationaliteit en planbaarheid, is dat met de doelgroep waar men binnen de GGZ mee werkt niet altijd mogelijk. Een klant met een angststoornis is bijvoorbeeld veel sneller geneigd niet te komen opdagen bij een afspraak dan iemand met een gebroken pols. Een aanzienlijk deel van de GGZ-doelgroep is ongrijpbaar. Dat zorgt voor een hoog percentage no-shows. Zo’n voorbeeld illustreert het belang van onze aanwezigheid op de werkvloer. Oplossingen bedenken vanuit een kantoor is geen optie.”
Ernst van de situatie
Er komen dus een hoop uitdagingen tegelijk af op GGZ-organisaties en -medewerkers. “Dat is heel lastig en zorgt begrijpelijkerwijs ook voor weerstand”, zegt Adriaan. “De eindverantwoordelijken binnen een organisatie zijn doordrongen van het belang van onze komst. Maar er zijn ook veel mensen die denken: de overheid of zorgverzekeraar kan onze problemen oplossen door meer zorgbudget vrij te maken.” Danny: “Het is belangrijk dat iedereen binnen de GGZ zich bewust is van de ernst van de situatie. De overheid gaat echt niet bewegen.” Zijn advies luidt dan ook: “Richt je op de zaken die je wél kunt beïnvloeden en managen. Je kunt je planning op orde hebben en resources effectief inplannen. Dat er af en toe no-shows zijn, valt niet te voorkomen. Maar dan nog kun je daarop acteren, bijvoorbeeld door de planning in handen te leggen van ervaren planners en bij aanvang van een behandeltraject de behandelingen vast te leggen. Dat is de key om én goede zorg te kunnen leveren én productief en declarabel te zijn.”
Durf kritisch naar je bedrijfsvoering te kijken
Er is een sterke stijging in de vraag naar GGZ-producten. De hoeveelheid trajecten verdubbelde in tien jaar vrijwel. Wat resulteert in wachtlijsten en verzekeraars die strengere voorwaarden aan financiering stellen. Door een veelheid aan redenen staan GGZ-organisaties onder druk. “Juist dat maakt het zo belangrijk om kritisch naar je bedrijfsvoering te durven kijken”, benadrukt Danny. Hij nodigt bestuurders van GGZ-organisaties dan ook uit het gesprek met Accezz aan te gaan. “We bespreken graag in een persoonlijk gesprek de uitdagingen waarmee jouw organisatie kampt. Met zeventien jaar ervaring in de zorg geeft Accezz een resultaatgarantie bij het gezamenlijk aangaan van een verbetertraject.”
Adriaan van der Sluijs
a.vandersluijs@accezz.nl
Danny Suttorp
d.suttorp@accezz.nl
